Lịch Sử Giáo Xứ
Sau biến cố 30 tháng 4 năm 1975 tại Việt Nam, Hoa Kỳ đã mở rộng vòng tay đón tiếp người tị nạn Cộng sản đến từ Đông Nam Á mà đại đa số là người Việt Nam. Oregon là một trong những tiểu bang có nhiều người tị nạn chọn làm quê hương thứ hai. Ngay từ đợt đầu vào tháng 6 năm ấy, đã có hơn 500 gia đình xin đến định cư tại tiểu bang này. Gần một nửa trong số đó, tức khoảng 200 gia đình, là người Công Giáo Việt Nam. Giáo Xứ Đức Mẹ LaVang Portland được thành hình ngay từ mùa Hè năm này.
Tháng 2 1981 - Nền Móng Giáo Xứ.
Con số người tị nạn Công Giáo tại Portland và các vùng phụ cận ngày càng lên cao. Cha Cao Đăng Minh đã mời cha Trần Công Nghị từ California và cha Phạm Văn Ninh từ thành Phố Salem tức Thủ đô của Tiểu bang Oregon đến giúp đỡ. Cùng vào thời điểm này, vì con số Giáo Dân Việt Nam quá đông nên việc sử dụng chung Thánh Đường St. Rose với giáo dân Hoa Kỳ đã trở thành khó khăn cho cả hai cộng đồng Việt và Mỹ . Ba vị Linh mục tiên khởi của Giáo Xứ không biết phải mang mấy ngàn con chiên đi đâu. Cùng với một số giáo dân đứng tuổi và có kinh nghiệm điều hành giáo xứ tại Việt Nam trước đây, mà đứng đầu là cụ Nguyễn Bá Nhân (sau này cụ là vị Chủ Tịch đầu tiên của Giáo Xứ), ba vị bắt tay vào việc tìm nơi thờ phượng mới. Một dịp may đến, chỉ cách thánh đường St.Rose có một con đường là một trụ sở và trường tiểu học của các Nữ Tu dòng Chúa Hài Đồng (Sisters of the Holy Child) đã bỏ trống từ lâu và đang muốn bán. Trụ sở này có diện tích rất lớn, gần 4 mẫu đất, gồm có một building lớn 5 tầng, môt bãi đậu xe rộng rãi, một hội trường, và một nhà nguyện. Nhưng giá bán là $900,000.00, một số tiền quá lớn cho giáo dân tị nạn thời đó. Thêm một khó khăn nữa là vì khu vực này rất tốt để sinh hoạt cộng đồng nên có 2 cơ quan giàu có sẵn sàng mua lại với giá này. Một cơ quan thương mại muốn mua lại để xây một nhà dưỡng lão tư. Cơ quan thứ hai là một giáo phái Tin lành muốn mua để bành trướng cơ sở của họ. Các Nữ Tu dòng Chúa Hài Đồng vì cần tiền cấp bách nên đã đồng ý bán trụ sở này cho cơ quan thương mại.
Dưới hoàn cảnh hết sức tuyệt vọng, các cha và các vị trưởng thượng chỉ biết kêu gọi giáo dân cầu xin Đức Mẹ La Vang và Thánh Cả Guise. Quả nhiên, hai vị Thánh này đã trở thành cứu tinh của Giáo Dân Công Giáo tị nạn. Đó là việc Đức Phó Giám Mục Điạ Phận Portland Paul Waldschmidt, một người rất có uy tin và được kính nể tại tiểu bang Oregon, và cũng là thầy của Cha Cao Đăng Minh khi ngài còn là Viện Trưởng trường Đại Học University of Portland. Ngài đã liên lạc với chủ nhân của cơ quan thương mại yêu cầu nhường lại cho giáo dân tị nạn, và ông ta đã bằng lòng. Sau một thời gian ngắn kêu gọi đóng góp và vay mượn, giáo dân chỉ có được số tiền là $200,000.00. Đức Phó Giám Mục lại giúp đỡ giáo dân tị nạn, bằng cách vận động để Tổng Giáo Phận Portland xuất quỹ giáo phận để bù vào số tiền còn lại, và ngài cũng đã thành công.
Đức Phó Giám Mục Paul Waldschmidt quả là một vị Đại Ân Nhân của Giáo Xứ Đức Mẹ LaVang. Rất tiếc là Ngài đã qua đời vào năm 1994, hàng năm vào ngày giỗ của Ngài, Giáo Dân Giáo Xứ Đức Mẹ LaVang đều đến tham dự Thánh Lễ tưởng nhớ đến Ngài rất đông.
Tháng 4 Năm 1997 - Xây Dựng Thánh Đường Đức Mẹ La Vang.
Đến năm này, Giáo Xứ Đức Mẹ LaVang đã được tổ chức quy mô hơn. Có ba vị linh mục phục vụ là cha Hồng Phúc, cha Cao Đăng Minh, và cha Phạm Văn Ninh, với sự cộng tác của Ban Chấp Hành gồm ông Chủ Tịch Vũ Văn Đề và 14 thành viên. Cha Cao Đăng Minh đã mời được cha Hồng Phúc từ bên Pháp sang. Cha Hồng Phúc là một linh mục đứng tuổi và là một trong những linh mục lỗi lạc của dòng Chúa Cứu Thế Việt Nam. Cha Trần Công Nghị đã trở về California để tiếp nhận nhiệm vụ mới. Ngài hiện đang điều hành cơ quan VietCatholic trên hệ thống Internet. Để đáp ứng với số giáo dân càng ngày càng tăng, các cha và Ban Chấp Hành đã quyết định phá bỏ hội trường cũ đã sử dụng suốt 16 năm qua để xây môt ngôi Thánh Đường mới. Ngoài ra Chính Phủ Thành Phố chỉ cấp giấy phép cho hội trường chứa tối đa là 500 người, mà mỗi Thánh Lễ cuối tuần số người tham dự lên đến khoảng từ 800 cho đến 1,000 người.
Để xây một ngôi Thánh Đường mới với đủ tiêu chuẩn để phục vụ số giáo dân đương thời thì phải mất đến 2 triệu Mỹ kim. Một lần nữa các giáo dân lại được kêu gọi đóng góp để xây dựng Nhà Chúa, vì lần này số đông người trong Giáo Xứ đã có công ăn việc làm vững chắc nên chỉ trong gần một năm là đã có gần đủ số tiền. Nhưng lần này khó khăn mà Giáo Xứ phải đương đầu không phải là tài chánh.
Sát bên cạnh Giáo Xứ là hội quán của một tổ chức dường như ít có thiện cảm với người Công Giáo tị nạn nói riêng, và người Công Giáo nói chung. Họ và một số ít dân cư ngụ chung quanh khuôn viên giáo xứ đã lên tới chính phủ thành phố để ký tên yêu cầu không cho phép giáo xứ xây nhà thờ mới vì lý do sự bành trướng này sẽ làm ứ đọng lưu thông và người Việt Nam lại hay đậu xe bừa bãi. Có lẽ là giáo xứ được ơn đặc biệt của Đức Mẹ La Vang và Thánh Cả Giuse nên sau nhiều tháng giằng co gay go trên Tòa Thị Chính, Thành Phố Portland đã ký giấy phép cho đập phá hội trường cũ để xây Thánh Đường mới. Ngày nay để nhớ ơn hai vị Thánh này, Giáo Xứ đã xây hang đá Đức Mẹ La Vang và Đài Thánh Giuse trong khuôn viên giáo xứ.
Mùa Xuân năm 1998 Đức Tổng Giám Mục Địa Phận Francis George (nay là Đức Hồng Y cai quản Đại Địa Phận Chicago) đã đến đặt viên đá đầu tiên để xây ngôi Thánh Đường mới. Mọi công việc xây cất được xúc tiến tốt đẹp, nhưng một năm sau, tức là vào mùa Xuân năm 1999 thì Giáo Xứ phải chịu một mất mát lớn. Cha Hồng Phúc đã lâm trọng bệnh và đã qua đời khi đi thăm một người cháu cư ngụ tại quận Cam miền Nam California. Cha Hồng Phúc đã góp công rất nhiều trong công cuộc gây dựng giáo xứ và xây cất nhà thờ mới. Ngài đã bỏ nhiều thì giờ đi giảng phòng các nơi, và xuất bản sách Công Giáo để giúp cho quỹ xây cất nhà thờ.
Giáo Xứ Đức Mẹ Lavang Và Trung Tâm Mục Vụ. Thánh Đường Đức Mẹ La Vang đã được hoàn thành vào tháng 10 năm 1999, và qua nghị quyết ngày 25 tháng 01 năm 2001 của Đại Hội Đồng Linh Mục thứ 180 của Tổng Giáo Phận Portland (The 180th Section of the Prebyteral Council of The Archdiocese of Portland in Oregon) Giáo Xứ Đức Mẹ La Vang Việt Nam thuộc Tổng Giáo Phận Portland đã được chính thức thành lập. Đây là một biến cố lịch sử và cũng là một tâm nguyện của mấy ngàn người Công Giáo tại Portland từ khi đặt chân lên miền đầt quê hương thứ hai này.
Giáo Xứ Đức Mẹ Lavang ngày nay là một trong những Giáo Xứ lớn nhất Giáo Phận Portland với hơn 800 gia đình và hơn 5,000 giáo dân. Tổ chức của Giáo Xứ gồm trên 10 hội đoàn và Trung Tâm Mục Vụ Đông Nam Á ( South East Asian Vicariate). Từ năm 1981, Giáo Xứ đã là trung tâm điểm để giúp đỡ người tị nạn thuộc mọi sắc tộc, mọi tôn giáo từ Đông Nam Á nên Tổng Giáo Phận đã ban sắc lệnh cho Giáo Xứ đồng thời là một Trung Tâm Mục Vụ (Vicariate). Ngoài sứ mạng dẫn dắt các thế hệ vững vàng trong Đức Tin Công Giáo, Giáo Xứ Đức Mẹ Lavang cũng là một cơ sở đã và đang đóng góp vào việc bảo vệ và phát huy nền văn hóa Việt Nam.